قـادو مکرانی

قادربکش رند عرف قادو مکرانی بوتگ. 1839 ءَ انگریز وھدے کہ بلوچستان ءِ سر ءَ ارش کنت بلوچستان ءِ ھالات نگیگ بنت گڑا قادو مکرانی گوں وتی ھاندان ءَ لڈ اِیت ءُ روت انڈیا ءِ ریاست گجرات ءِ کاٹیاوارڑ ءِ میتگ ءَ جاہ منند بیت. کارٹیاوارڑ ءَ نواب ءِ آئی ءَ زلورت بیت چی ءَ کہ اود ءَ دز ءُ ڈنگ سک باز بیت کہ چاگرد ءِ مردماں جَن اَنت ءُ پُل اَنت ءُ آیاں تکانسر دے اَنت.

قادو مکرانی دز ءُ ڈنگاں جنت ءُ پروش اِیت ءُ نزور کنت اے بابت ءَ کاٹیاوار ءِ نواب قادو مکرانی ءِ ھمایت ءَ کنت. قادو مکرانی برتانیہ سامراج ءَ نوآبادیانی ءِ ھلاپ ءَ جنگ کنت. یک روچے سوشل ورکر پہ مردم شماری ءِ واست ءَ قادو مکرانی ءِ میتگ ء کاینت تاں کہ ووٹنگ ءِ واست ء مردمانی ناماں نبشتہ بکن انت. قادو مکرانی ایشاں جنت ءُ پروشیت ء ایشانی سازو ساماناں پچ گیپت.

گڑا برتانیہ سامراج ءِ نیمگ ءَ یک اشتھاری مجرمے کرار دیگ بیت. برتانیہ سامراج کاٹیاوارڑ میتگ ءِ مردماں تنگ کنت کہ قادو مکرانی ءَ گرپتار بکن اِت ءَ من ءَ بدے ات. ھکومت برتانیہ اعلان کنت کہ ھرکس قادو مکرانی ءَ زندگ ءَ یا کہ مردگ ءَ منی دست ءَ بدنت آئی ءَ لک کلدار ءِ 81 ایکڑ زمین انئام دیگ بیت قادو مکرانی برتانیہ سامراج ءِ ھلاپ ءَ گوریلا جنگ کنت. انڈیا ءِ ھرچ مردمے کہ برتانیہ پوج ءِ دلاری ءَ کنت قادو مکرانی آیاں پونز ءُ گوش کنت بزاں دلاراں نہ کش اِیت بلکیں آیانی پونز ءُ گوشاں برّ اِیت ءُ یلہ دنت. دو انگریز مسنپ پالو سنتونی ءِ پلپ سائیکس وتی کتاب A History of plastic surgery ء تھا نبشتہ کن انت کہ ڈاکٹر جانسن وتی کریئر ءِ تھا 300 مردم ءِ پونزانی پلاسٹک سرجری ءَ کنت. بزاں کادو مکرانی بازیں دلّارے *{مخبرے}* سیاڑی پونز ءُ گوش کنت. ھما مردم کہ پونز ءُ گوش کنگ بوتگ انت آیانی گس ءَ آزیز قادو مکرانی گنڈائے کرار دے اَنت بلے جوناگڑھ ءِ مردم وتی شیر و نبشتانک یا گیدی کسھانی تھا قادو مکرانی ءِ اوساپ ءُ تاریپ ءَ کن اَنت.

1960 ءَ انڈیا ءِ چتر ءَ تامر کمپنی قادو مکرانی ءِ نام ءَ یک گجراتی تامرے جوڑ کنت ءُ آ تامر ءِ نام ءَ قادو مکرانی ایر کنت بزاں اے تامر ءَ کادو مکرانی ءِ نام ءَ ندرکنت. 1966 ءَ پاکستان فلمز انڈسٹری قادو مکرانی ءِ نام ءَ یک تامرے جوڑ کنت ءُ ایشی ءِ نام ءَ "جاگ اٹھا انسان” ایر کنت ءُ اے تامر ءِ تھا قادو مکرانی ءِ مرکزی کردار ادا کار مھمد الی ادا کنت. انڈیا ءِ چیز طبقے مردم گش انت کہ کادو مکرانی گنڈائے بوتگ کہ آئی ءِ تاجر ءُ مالدار پُل اِتگ انت ءُ آیانی مال گریبانی سر ءَ بھر کتگ انت. بلے گجرات ءَ جونا گڑھ ءِ مردم گش انت کہ آ یاگی بوتگ ءُ برتانیہ سامراج ءِ ھلاپ ءَ جنگ کتگ ئِے.

انگریز کیپٹن مسٹر جانسن گش اِیت کہ یک روچے من ءَ وتی کرنل اسکاٹ ءِ لوگ ءَ بانک گوں بوتگ ء آپس گاڑی ءَ سوار بوتگ انت جنگل ءِ راہ ءَ سپر کنگ ءَ بوتگ انت کہ اچانگ ءَ قادو مکرانی منی راہ ءَ مانتر اِتگ من ءَ جست کتگ ئِے اے چی اَنت ترا گون انت ءُ تو کجا روگ ءَ ئے من جواب داتگ اے کرنل اسکاٹ ءِ لوگ ءِ بانک انت من ایشاں لوگ ءَ سرکناں. قادو مکرانی جواب داتگ اگاں ترا اے زالبول ھمراہ مہ بوتیں گڑا تئی زندگی ءِ آھری روچ بوتگ ات بلے ما بلوچ زالبولانی اھترام ءَ کنیں ھمے زالبولانی برکت من ترا بکش اِتگ بلے کرنل اسکاٹ ءَ منی کلوہ ءُ پیگاماں بدے بگش تو منی لوگ، منی ڈگار منی پورھیں ھاندان تباہ ءُ برباد کتگ منی دپ ءَ بکپ ئے ترا من نیست ءُ نابود کناں برتانیہ ھکومت کارٹیاواڑ ءِ دمگ ءَ مردماں سک تنگ کنت گڑا اود ءِ مردم کادو مکرانی ءِ سلاہ ءُ مشورہ دے اَنت کہ کمے وھد ءَ تو برو مکران ءَ وت ءَ روپوش بکن تاں کہ اد ءِ ھالات ءُ جاور سازگار بہ بنت. گڑا کادو مکرانی روت اھمد آباد ءَ ریل گاڑی ءَ سوار بیت 1887 ءَ آ کیت کراچی لیاری ءَ یک ساربانی ءَ گش اِیت کہ من ءَ کرایہ ءِ سر ءَ مکران ء سر کن. ساربان کہ قادو مکرانی ءَ گند اِیت آئی ءِ دل ءِ تھا سرکار ءِ انئامانی لالچ پیداک بیت. ساربان قادو مکرانی ءَ گش اِیت شپ ءَ بے وھد ءَ یک ٹیمبے بگدادی پُلیس اسٹیسن ءِ پشتی نیمگ ءَ بیا من ءُ تو دیم پہ مکران ءَ سپر کنیں ھمے وھد ءَ ساربان دو سپاھیگ ھم لوٹ ءَ ئین اِیت. قادو مکرانی گند اِیت کہ ساربان ءِ ھمراھی ءَ دو سپاھیگ ھم گوں گڑا وتی زھم ءَ کش اِیت دوئیں سپاھیگاں گوں ساربان ءَ ھوار کش اِیت ءُ وت تچ اِیت. کالاکوٹ ءَ تنکیں دمکاں روگ ءَ بیت کہ تھاری ءَ ماڑی ءِ برزی نیمگ ءَ یک مردمے بلاھیں سنگے دور دنت قادو مکرانی ءِ سر ءَ لگ اِیت آ بے ھوش بیت ءُ کپ اِیت سپاھیگ کاینت ءُ دزگیر کن اَنت ئِے کراچی ء سنٹرل جیل ء بندکنگ بیت 1887 ءَ آئی ءَ پاھو دے اَنت ءُ لاش لیاری کلاکوٹ ءِ کماش میر فقیر مھمد درا خان دست گریت یاد کنگ بہ بیت کہ فقیر محمد دُرا خان بلوچ مزاحمتی سیاسی رھشون میر یوسف مستی خان ءِ پیروک بوتگ ءُ ملا گلام نامیں مردے آئی ءَ نماز جنازہ دنت ءُ آئی کُنٹ ءَ لاش ءَ لیاری میوا شاہ کبرستان ءَ گلزمین ءِ میار کنگ بیت ءُ آئی ءِ مانش ءِ پادون ءَ نزیک ءَ میر فقیر محمد دُرا خان ءِ مانش انت ءُ سرون ءِ نیمگ ءَ میر یوسف مستی خان ءِ مانش انت