چہ ھوم ءِ ریک ءَ پہ کلمت ءِ بندن ءِ روگ ءَ ما پدا لِنک روڈ ءَ سرکپتیں, من کلمت ءِ ورنائیں سنگت اے ڈی بلوچ پیسر ءَ فون کُتگ ات آ وت ٹنڈوجام یونیورسٹی ءَ وانگ ءَ اِنت پمیشکہ وت ادا ساڑی نہ اَت مارا آئی ءِ میتگ ءَ روگی اَت۔ آئی ءَ مارا دگہ اکبر نامیں سنگتے ءِ نمبر دات کہ شمارا مئے میتگاں ھمراہ داری کنت۔
اکبر ھمدا روڈ ءِ سرا وتی دُکان ءَ نندوک اَت اے جاہ ءَ چوناھا "بَلّ” گوش اَنت۔۔۔بَلّ ھما زمین ءَ گوش اَنت کہ اود ءَ کَہیر ءِ درچک باز بہ بیت ادا ھم کَہیر ھست ات پدا انچو گوش اَنت کہ ھمودا کَہیر ھست اودا زمین ءِ چیر آپ ھم بیت, بزاں بَلّ بے آپ نہ بیت۔
چہ دُکّانءَ پُشتی نیمگ بزاں روڈ ءِ گوریچان ءَ "بَلّ” ءِ میتگ اِنت اے میتگ ءِ کساس 70 لوگ بنت ادا پرائمری اسکولے ھست کہ این جی او ءَ پچ کُتگ ءُ واپڈا ءِ بجلی ءِ تار ھم شُتگ انت۔۔۔دگہ آسراتی ھچّ گِندگ نہ بیت۔۔۔۔بَلّ ءِ ھمے جاگہ ءَ کہ اکبر ءِ دُکّان اَت کوسٹ گارڈ ءِ کیمپے ھست اَت اے زمین ءَ "گَزدان” گوش اَنت ۔
انچوش کہ ھمّل ءِ شئیر اِنت۔۔
بّگّ منی گزدان ءَ چَر ایت باگیں
آپ ئے ماں ھوتیں لَلّہی چاتیں
ڈاچی چہ ماکولہ لُڑ بند اَنت
شِنگ بنت میش مُرگی پرے ڈنّ ءَ
بلے ڈاچی گوں سُھر چَمّیں بلوچان اَنت
آ مزن پَہریں واجہ ئے گون اَنت
کَسّ ئے پہ شاباش ءِ نہ رُمبین ایت
من تئی جوک جاہ ئے نہ جوکین ایت.
گزدان ءَ انگت ھم ڈیاچی چَرگ اَت اَنت بزاں ھمّل ءِ بَگّ ءِ نشان ھست اَت۔
بلّ ءُ گزدان ءِ زید آبادیں زمینے کہ چہ مرچیگ ءَ 500 سال پیسر ادا ھمّل کلمتی ءِ گِردگیں بَگّ ءَ چرتگ ءُ ھِرّاں ترامپولی کُتگ۔ برنگنیں ورناھاں سُھاگیں ڈاچیگانی دُشتگیں شیراں تِنگ کَشّ اِتگ ءُ ٹَھک داتگ۔۔۔۔کلمتی ھوت ءُ سَنگُراں دیوان مراگاہ بیتگ۔۔۔۔بلے مرچی گزدان ویران اِنت دست ئے ناکساں کپتگ ءُ وتی گوستگیں وشّیں رگاماں گیرآرگ ءَ اِنت۔
چہ بَلّ ءُ گزدان ءَ دیم دگہ کِساس 30 لوگ ھست ات کہ اے میتگ ءَ "جونژ” گوش اَنت۔۔۔جونژ ءِ میتگ ءَ ھم بس پرائمری اسکولے داں پنچ ءَ وانگ ھست ءُ دیمتر ءَ وانگ نیست۔۔۔۔اے میتگ ءِ مردم وت ءَ کلمتی ٹکّ ءِ مردم گوش اَنت ءُ وت ءَ میر ھمّل کلمتی ءِ پدرند ءُ پُشپد زان انت۔
ما اے میتگاں گوْر نہ دات ءُ تِچک ءَ کلمت ءِ گُڈّی میتگ کہ مستریں میتگ اِنت ھمودا شُتیں۔ اے میتگ ءَ "گُرّ ءِ سُنٹ” گوش اَنت۔ اے میتگ چہ کلمت ءِ آندگہ میتگاں آبادی ءِ ھساب ءَ مستر اِنت بزاں کلمت ءِ مرکز اِنت,
ادا کِساس سد ءَ برز لوگ انت بجلی ءِ واپڈا ھم ھمے میتگ ءَ اِنت بلے واپڈا ءِ انجن نوں کوھن ترّ اِتگ اَنت بس پہ ناکام شش گھنٹہ بجلی مردماں رس ایت ءُ دگہ ھژدہ گھنٹہ مھلوک گوں سولر ءُ ھدائی گوات ءَ وھد ءَ گوازین اَنت۔۔۔۔ادا پہ بچکانی وانگ ءِ ھاتر ءَ اسکول ھائی کنگ بیتگ بلے ھُشکیں ھائی ءِ نام اِنت اسکول ھست ءُ ٹیچر نیست ۔۔۔سرجمیں ھائی اسکول ءِ ٹیچر چار اَنت کہ برے حاضر ءُ برے غیر حاضر اَنت۔ پہ جنکاں اے میتگ ءَ پرائمری اسکولے بیتگ انّوگاں مڈل کنگ بیتگ بلے ھمے اسکول کہ 15 سال ءَ پیسر پرائمری بیتگ چہ ھما روچ ءَ بگر داں مرچی جنینیں دو ٹیچر ھمے پرائمری پوسٹ اَنت آھاں انگت کلمت پہ چمّ نہ دیستگ ءُ کلمت ءِ مردم ھم نہ زان انت کہ جنکانی پرائمری ءِ ٹیچر کئے انت۔۔۔۔ انوں ھمے پرائمری مڈل کنگ بیتگ پرائی ءَ بلڈنگے ھم بندگ بیتگ نوں دگہ ھم زاھر اِنت لھتیں ٹیچر پوسٹ کنگ بیتگ انت بلے کلمت ءِ مردم نہ زان انت کہ پرے اسکول ءَ چنت پوسٹ اتکگ انت ءُ کئے ءُ کئے پوسٹ بیتگ انت۔۔۔۔ تھنا کلمت ناں بلوچستان ءِ گیشتریں علاقہاں ٹیچر ڈیوٹی نہ دئےاَنت یا سرکار ءِ نوک جوڈ بیتگیں چپّگانیں قانود ءِ رِد ءَ پوسٹ دگہ جاھے ءُ ٹیچر دگہ جاھے درنگ داتگ بزاں اٹیچ کُتگ۔۔۔بازیں جاگھاں ٹیچراں وزیر ءُ سیاسی مردم پُشت اَنت آ ھماھانی کوھیں رزا ءِ پُشت ءَ بس پگار گِرگ ءُ ورگ ءَ اَنت۔
"گُرّ ءِ سُنٹ” ءِ میتگ ءَ بی ایچ یو ھاسپٹلے ھم ھست کہ سرجمیں کلمت ءِ مردم پہ سیچن ءُ دارویے ھمے ھاسپٹل ءَ کاینت, ھسپتالءَ سرکاری درمان نیستی ءِ ھساب ءَ اِنت اد ءَ ڈیوٹی دئیوکیں کمپوڈر ءَ وتی پرائیوٹ درمان ایر کُتگ اَنت ءُ مھلوک ءَ شرّ پُل ءُ پانچ کنگ ءَ اِنت, بلے اے ھم کلمت ءِ مردمانی بھت اِنت کہ زمانگے ءَ آھاں سرجمیں بلوچانی زِر پھاز اِتگ ءُ مرچی پہ داروے واستیگ اَنت آ ھم زمانگے بوتگ کہ کلمت ءِ جھمنندیں ھمّل کلمتی ءَ چہ بوشھر ءِ بندن ءَ بگر داں ننگرِ کَٹّ ٹٹّھ سندھ ءِ تیاب ءَ برو ھاکمی کُتگ۔ کلمت بلوچانی مستریں مرکزاں یکّے بیتگ۔
"کلمت ھما جاہ اِنت کہ اشی ءِ زکر نامداریں یونانی راجدپتر زانت ہیرو ڈونس ءِ تاریخ ءِ تہ ءَ ھم دست کپ ایت آ نبشتہ کنت وھدے سکندر اعظم چہ ھندوستان ءَ وتی واترّی ءَ بابل ءِ نیمگ ءَ روگ ءَ بیت گڈا ھمے جاہ ءَ سر ئے کپ ایت۔۔۔ادا آئی ءِ لشکر چہ بے آپی ءَ تُنّ جت بیت۔۔۔۔” ھمے واقعہ ءِ پژدر ءَ لھتیں نیم بندگ ءُ نزانتکاریں تاریخ دان ھوت ءَ یونانی نام "ھوریشی ئس” ءِ برگشتگیں رنگ گوش اَنت آھانی ھیال اِنت کہ اد ءِ نشتگیں مھلوک چہ سکندر اعظم ءِ لشکر ءَ سر سِستگ اَنت, بلے اے انچیں وتگڑ ءُ وتساچیں گپّے کہ چشیں بے بُنیں گپّ بلوچ ءِ تاریخ ءِ نبشتہ کنوکاں باز جتگ۔ البت اے گپّ ءِ تہ ءَ راستی بیت کنت کہ سکندر ءِ لشکر ادا تُنّ جت بیتگ اگاں مرچی بیست ءُ یکمی کرن ءَ کلمت ءَ لشکرے ءِ سر بہ کپ ایت ھم چہ تُنّ ءَ مِر ایت ادا بے آپی ھزاراں سال گوزگ ءَ پد ھم ھما پیم ءَ ھست۔
(روان اِنت)
One Comment